Anı objelerimiz, çarşıları ve ortak hafızalarımızı terk ederken

Dünyanın neresine giderseniz gidin, gittiğiniz yerin kültürünü, tarihini yansıtan anı objeleri edinmek istersiniz. Genelde o yerin kültürü ve tarihi ile harmanlanmış el emeği ürünler gittiğimiz yerlerin bir nevi arşividir, belgesidir. Anadolu el sanatı objeler açısından inanılmaz derecede zengindir. Ülkemize gelen turistlere anı objesi olarak sayılamayacak kadar çok seçenek sunulur. Ancak günümüzde bu seçeneklerin giderek daraldığına ve neredeyse yok olmaya yüz tuttuğuna üzülerek tanık oluyoruz.

Çarşının, pazarın Çin mallarına teslim olduğu son yıllarda, her sektörde olduğu gibi bu alanda da ciddi kaymalar, kaybolmalar yaşanıyor. Yerli üreticilerin bir çok sektörde ucuz Çin ürünlerinin neden olduğu rekabete dayanamadığı bilinen gerçek. Ekonomi sayfalarında her gün bir yenisini okuduğumuz dramlara neden olan ucuz Çin mallarının, yerel kültürün önemli motiflerini de yok etmeye başlaması henüz çok farkında olmadığımız bir gerçek.

Tespihi, seccadeyi, zem zem kadehlerini zaten bir süredir bu ülkeden getiriyorduk. Ancak yelpaze her an genişliyor. Hat, artık bizim değil de sanki Çinli imalatçıların sanatı haline geldi. Gömleği, pantolonu anladık da geleneksel yazmamızı niye Çin'den getiriyoruz? Bize hangi duyguyu çağrıştırır Çin malı yazma. Her evde kutsal sözlerin hat gibi hazırlanmış Çin işi örneklerini görmek mümkün. Nazar boncuğunun yerlisine rastlamak mümkün değil adeta. Güzelim cam işi nazar boncuğu yerini ruhsuz plastik Çin malı nazar boncuklarına bırakmış.

Anı objeleri yabancıları olduğu kadar yerli turistlerin de ilgi odağıdır. Eğer farklı bir yere gitmişsek o ziyareti, bir anı objesi alarak unutulmaz hale getirmeyi çok severiz. Gaziantep'ten bakır işi, Siirt'ten battaniye, Şanlıurfa'dan neden yapıldığı fark etmeksizin hamaylı almadan yapamayız. Özellikle sahil kentleri anı objelerinin başlı başına sektör konusu olduğu yerlerdir. Sahil kentleri başta olmak üzere yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken yerlerimiz geleneksel objelerin ticari olarak tutunma mücadelesine sahne oluyor.

Yakın çevremizden örneklemek gerekirse Çeşme, Foça, Ayvalık, Kuşadası, Gümüldür, Özdere ve benzeri... Her yıl on binleri ağırlayan gözde turizm beldelerinin çarşılarında dünyanın her yerinde bulabileceğiniz Uzak Doğu menşeli ucuz hediyelik objeler var. Kilo veya ton hesabı ithal edilen fabrikasyon takılar, hediyelik eşyalar ile dolu güzel beldelerimizin çarşıları, tezgahları... Zaten her markette satılan bu tür ürünleri, yabancı turistlerin uğrak yerlerinde satmak kendimize yaptığımız büyük haksızlık.

Eskiden heyecan biraz da öykündürme amacı ile eşe dosta aldığımız hatıra eşyaları önce çarşılarımızı ardından hayatımızdaki sevimli, renkli yerlerini terk ediyorlar.