Prof. Dr. Ferhan Sağın
Ege Öğretim Elemanları Derneği (EGÖDER) Başkanı
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyokimya AD, İzmir

Uygar dünya, çağdaş bilim haykırıyor, ama tüm bunlara sırtını dönmüş olan hükümet duymuyor!

Ege Öğretim Elemanları Derneği (EGÖDER), Ağustos ayında uzun bir bayram tatili öncesi çıkarılan kanun hükmünde kararname ile Türkiye Bilimler Akademisi’nin (TÜBA) tüzel kişiliğine olan müdahaleyi ve sonuçlarını izlemeye devam ediyor.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ve tek bilim akademisine yapılan bu müdahaleye karşı üniversitelerimizin ve bilim dünyasının tepkisi, ne yazık ki, çok sınırlı çok cılız kaldı. Sayılarıyla her fırsatta övünülen 103 devlet, 61 vakıf üniversitemiz YÖK’e, dolayısıyla hükümete bağımlı bir üniversite sisteminin toplum ve bilim vicdanına nasıl ters düştüğünü gösterdiler. Buna karşın, sayıları az da olsa, bağımsız yapıdaki birkaç öğretim üyesi derneği bu süreçte toplumun ve bilimin vicdanının sesi oldular, yapılan yanlışlığı cesurca dile getirerek TÜBA’ya sahip çıktılar.

Öte yanda, uluslar arası akademi ve bilim dünyası da Eylül ayından bu yana Cumhurbaşkanı’na, hükümete mektuplar yazarak TÜBA’nın özerkliğine darbe vuran bu değişime karşı yoğun kaygılarını, eleştirilerini ve önerilerini iletiyorlar. Yapılan yanlışı; Eylül ayında önce dünyanın en saygın bilim dergileri Science ve Nature duyuruyor, kaygılarını belirtiyor…
Ardından…
Avrupa’nın en büyük bilim topluluğu olan, 2 000’in üzerinde üyeye sahip Avrupa Akademisi (Academia Europaea) söylüyor,
Aralarında 34 Nobel ödüllü bilim insanı da dahil olmak üzere Almanya, Avusturya ve İsviçre’deki seçilmiş 1 000 bilim insanının oluşturduğu dünyanın en eski (kuruluşu 1652) bilim akademilerinden olan Alman Bilimler Akademisi (German Academy of Science-Leopoldina) söylüyor,
Avrupa’daki 40 ülkeden 2 100 üyeye sahip olan Euroscience söylüyor,
Güney Afrika Bilimler Akademisi (Academy of Science of South Africa) 500 üyesiyle söylüyor,
400’e yakın üyesiyle Fransız Bilimler Akademisi (French Academy of Science) söylüyor,
Hollanda Kraliyet Bilimler ve Sanatlar Akademisi (The Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences) 200 üyesiyle söylüyor,
Dünyada 70 ülkeden, Psikoloji alanındaki ulusal derneklerin temsil edildiği Uluslararası Psikoloji Bilimleri Birliği (International Union of Psychological Science) söylüyor,
İngiltere’deki bilim akademileri; Kraliyet Akademisi (The Royal Academy), Edinburgh Kraliyet Akademisi (The Royal Society of Edinburgh), İngiliz Akademisi (British Academy) ve Tıp Bilimleri Akademisi (The Academy of Medical Sciences) söylüyor ki, bunlardan Kraliyet Akademisi’nin (The Royal Society), aralarında 80 Nobel ödüllü bilim insanı da olan 1 500 seçilmiş üyesi var, İngiliz Akademisi’nin ise özellikle insan bilimleri ve sosyal bilimlerde yetkin 900 üyesi bulunmakta… Hepsi söylüyor,
Avrupa ülkelerinin hemen hepsinden temsilcisi olan, 53 ulusal bilim akademisinin ortak birliği olan Avrupa Akademiler Birliği (All European Academies-ALLEA) söylüyor,
İtalya’da 1603 yılında kurulmuş olan, 519 üyeli L'Accademia Nazionale dei Lincei söylüyor,
Gelişmekte olan ülkelerin bilimler akademilerinin oluşturduğu ve 1 000 kadar üyeye sahip Gelişen Dünya’nın Bilim Akademileri (The Academy of Sciences for the Developing World-TWAS) söylüyor,
104 bilim akademisinden oluşan Bilim Akademileri Küresel Ağı (Global Network of Science Academies-IAP) söylüyor,
70 ülkedeki akademilerden temsilci üyelerin oluşturduğu Dünya Akademileri Uluslararası İnsan Hakları Ağyapısı (International Human Rights Network of Academies and Scolarly Societies) söylüyor,
Dünyanın dört bir yanından yaklaşık 100 tıp akademisinin oluşturduğu Akademilerarası Tıp Paneli (InterAcademy Medical Panel- IAMP) söylüyor…
Ama “Duymak istemeyen kadar kötü sağır yoktur” deyişine paralel hükümet duymuyor! Uygar dünya, çağdaş bilim haykırıyor, ama tüm bunlara sırtını dönmüş olan hükümet duymuyor!
Ve siyasi otorite, 2100 yıl önce “Dünyadaki en büyük sorun, henüz küçükken kolayca çözülebilirdi” diyen Çinli filosof LaoZi’ye inat sorunu çözmeye hiç niyeti olmadığını gösteriyor ve baştan beri taammüden yaptığı bu müdahaleyi Kasım ayı başında yine bir bayram tatili öncesi çıkardığı kanun hükmünde kararname ile tescilliyor.
Ege Öğretim Elemanları Derneği (EGÖDER) olarak bilime, aydınlığa, insanlığın gelişimine sahip çıkan uluslararası bilim dünyasına teşekkür ediyor, akademiden ayrılan ve yeni bağımsız bir akademi kuruluşu çalışmalarını yürüten değerli bilim insanlarımızı destekliyor, ulusal bilim dünyamızın ve üniversitelerimizin, en azından bundan sonra, bilime, aydınlığa ve çağdaşlığa sahip çıkmaları yönündeki çağrımızı tekrarlıyoruz.

(*) EGÖDER, TÜBA’ya desteklerini bildiren tüm uluslararası kurumlara bir yanıt yazarak gösterdikleri desteğe teşekkür etmiş, konuyla ilgili duyarlılığını belirterek bağımsız yeni akademi oluşumunu destekleme yönündeki kararlılığını iletmiştir.