İzmir'in, İzmirliler'in gündeminde uzunca bir süredir Kültürpark var. İzmir Enternasyonal Fuarı'ndaki eski Pakistan Pavyonu'ndaki karanlık bir salonda, Yeni (Revizyon) Kültürpark Projesi sivil toplum kuruluşlarına, ilçe belediye başkanlarına, muhtarlarına, sivil toplum kuruluşlarına tanıtılmaya çalışılıyor. Karanlık odaya geçmeden önce elektronik panolarda Yeni Kültürpark projesinin detayları anlatılıyor. Yeni projeyle Kültürpark'ın tarihinde hiç olmadığı kadar yüzde 56 oranında ağaçlandırılacağı, ne kadar yeşil bir Kültürpark'a kavuşacağımız dile getiriliyor.

Kültürpark'ın tarihçesini satır başlarıyla anlatan panolar arasında ise koleksiyoner Aybala Yentürk'ün katkısıyla hazırlanmış camekanlarda İEF'nin halkın üniversitesi olduğu yıllara ait objeleri görüyor, anılara yolculuk yapıyorsunuz. Kültürpark'ın uzun yıllardır özlemini duyduğumuz o sımsıcak günlerini andıktan sonra karanlık odada yapılması öngörülen yeni Kültürpark Projesi'ni dinliyorsunuz Büyükşehir'in emektar yöneticilerden.

Demirtaş: Azdırmayalım diye sustuk

Geçen hafta İzmir Ticaret Odası (İzTO) Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş'ın, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin görece sabırlı ve ölçülü, karşıt görüşlerini de dinliyormuş gibi görünen tanıtım çalışmalarını, deyim yerindeyse "yerle bir eden" çıkışına tanıklık etti İzmirliler. Demirtaş, İzTO'nun Ekim ayı meclis toplantısında büyük tepki alan sözlerle Revizyon Kültürpark Projesi'ne ilişkin düşüncelerini dile getirdi. Demirtaş, Kültürpark'ta kültür ve kongre merkezi yapılması isteğini vurguladığı konuşmasında şunları söyledi:

"Projeyi biz de inceledik. Yeşil alanlar yüzde 56'ya çıkıyor. Paraşüt Kulesi güçlendiriliyor, tüm özgün yapılar, çeşmeler, kapılar, açık hava tiyatrosu ve anıtlar aslına uygun yeniden elden geçirilecek. Göl ve ada gazinoları ile gül bahçesi yeniden Kültürpark'ta yer alacak. Malum Odalar, bu yeni projeye çok tepki gösterdi. Başkan Kocaoğlu projenin etrafında dolaşıyor, tam açıklamıyor. 'Kongre Merkezi yapacağım' diyemiyor. Biz de malum odaları azdırmayalım diye bugüne kadar sustuk. Onlar Kültürpark'a toplantılar, sergiler ve etkinliklerin düzenleneceği bir bina yapılamayacağını söylüyorlar. Tamamen yeşil olsun diyorlar, bir aktivist de gelinlik giyip fuara gitmiş, ağaçla evlenmiş. Çok istiyorlarsa neden Kartalkaya'ya gitmiyorlar. Kemalpaşa'nın sırtlarında çok güzel ormanlar var."

Demirtaş'ın sözlerine tepki

Demirtaş'ın bu sözleri söylediği sıralarda, "azdırmamak için sustuğu malum odalar", yani Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu da, Kültürpark Raporu Bilgilendirme Toplantısı düzenliyordu. Yaklaşık üç saat süren ve son derece önemli bilgilerin paylaşıldığı Mimarlar Odası İzmir Şubesi İzmir Mimarlık Merkezi'ndeki toplantıya Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı Halil İbrahim Alpaslan, TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Dönem Sekreteri - Makine Mühendisleri Odası İzmir Şube Sekreteri Melih Yalçın, TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Özlem Şenyol Kocaer ve TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Başkanı Özay Yerlikaya, Kültürparka Dokunma Platformu üyeleri ve konuya duyarlı çok sayıda İzmirli katıldı.

Toplantının sonuna doğru paylaşılan Ekrem Demirtaş'ın sözlerine TMMOB İKK Dönem Sekreteri Melih Yalçın, "Bir kurumu, meslek odasını, odaları, bu konuda fikir beyan eden hiç kimseyi karşımıza almak gibi lüksümüz yok. Bu anlamsız bir cepheleşme yaratır. Birileri sürekli 'şunu isteyen şuraya gitsin, bunu isteyen buraya gitsin' diyor. Burada bir cevabımız olacak elbette. Burası özgür bir kent. İzmirli insanlar kendi özgürlüğüne, demokratik düşüncelerine sahiptir. Buna önem verir, özen gösterir. Bu kentte kimsenin kimseye nereye gideceğini söylemesi hakkı değildir, haddi değildir." sözleriyle tepki verdi. TMMOB'nin kent hakkını savunmak üzere çalışma yürüttüğünü belirten Yalçın, bu nedenle kimsenin "Biz seçildik, bizim çalışma programımızda bu var, projemiz, bizim burada kazanılmış hakkımız var" diyemeyeceğini söyleyerek, bütün İzmir halkını Kültürpark ve kent hakkı için tartışmaya katılmaya davet etti.

Kültürpark 80 yıllık ekosisteme sahip

Odaların Kültürpark'la ilgilenmeye revize projesi çıktığında değil, 1960'lı yıllarda başladıklarını anlatan TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Dönem Sekreteri Melih Yalçın, "Burası en az 80 yıllık ciddi bir ekosisteme sahip, kolay kolay da para pulla yeniden yapılamayacak önemli bir değerdir. Orayı bir kongre merkezi bahçesi gibi göremiyoruz, bir park gibi görüyoruz, her şeyi oraya bir müdahale gibi görüyoruz" diye konuştu. Kültürpark Çalışma Grubu olarak bir rapor hazırladıklarını ve Büyükşehir Belediyesi'ne gönderip kamuoyuyla paylaştıklarını da anımsatan Yalçın, konuyla ilgili raporların hiçbirine yanıt verilmediğini de söyledi. Sundukları raporun uzman odaları tarafından hazırlandığını ve TMMOB'a bağlı İzmir'deki tüm meslek odalarının arkasında olduğunu dile getiren Yalçın, "Biz arkadaşlarımızın hazırladığı rapora güveniyoruz ve arkasında duruyoruz. Kültürpark konusu hakkında belediyenin Ziraat Fakültesi'ne sipariş ettiği ağaç envanteri raporu dışında hazırlanmış başka bir teknik rapor yok. Bu konuda bizimki dışında başka bir teknik rapor yok" dedi.

Yerlikaya: Yüzde 44'ün vehameti büyük

Peyzaj Mimarları Odası İzmir Şube Başkanı Özay Yerlikaya ise tarihinde ilk defa yeşil alanı yüzde 56'ya çıkartılacağı söylenen Kültürpark'ta kalan alanın yüzde 44'ünün durumunun vahim olduğunu dile getirdi. Yerlikaya, "Evet, yüzde 56'lık bir yeşil alandan söz ediyoruz ama yüzde 44 ne oluyor? Yüzde 44 bina oluyor, yol oluyor, su ögesi oluyor. Burada yüzde 56 yeşil alan ama 44'ün vehameti gerçekten çok büyük" görüşünü dile getirdi.

Yerlikaya, "Nüfusu 180 bin olan İzmir'de 1930'lu yıllarda 420 bin metrekarelik bir yeşil alan üreten belediye anlayışından, nüfusu 4,5 milyon olan İzmir'de 420 bin metrekarenin yarısını betona teslim etmeyi düşünebilen bir belediye anlayışına dönüşmüş durumdayız. Bu da gerçekten acı bir durum" diye ekledi. Kültürpark'ta öncelikle koruma amaçlı imar planı yapılması gerektiğini vurgulayan Özay Yerlikaya, "Kültürpark İzmir'in ilk kent parkıdır. İzmir'in merkezinde yer alan tek yeşil alan ve yeşil ağının başlangıç noktasıdır. Kültürpark Yunanlılar tarafından yakılıp yıkılan İzmir'in küllerinden yükselen bir uygarlık mesajıdır. Bu nedenle Cumhuriyet döneminden kalma simgesel bir kültür mirası olarak korunmalıdır" diye konuştu.

Kocaer: Çalışmalar kent hakkı düzleminde

Şehir Plancıları Odası İzmir Şube Başkanı Özlem Şenyol Kocaer yapılan çalışmaların, mücadeleyi yürüten 25 bin bileşeni olan bir platform ve onunla birlikte yürüyen Kültürpark'a Dokunma Grubu'nun yanında dayanışma gösteren gruplarla yapıldığını ve çalışmaların kent hakkı düzleminde değerlendirilmesini istediklerini söyledi. Kocaer, 90 yıllık Kültürpark'ın, 26 yıl önce yapılan ve yapılış aşamasında bile birçok itirazlar gelen bir proje üzerinden değerlendirilmesinin doğru olmayacağını belirtti.

Alpaslan: İZFAŞ Gaziemir'e gitmeli

Kültürpark'ın yönetim modelinin değiştirilmesi gerektiğini belirten Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı Halil İbrahim Alpaslan, Kültürpark'ın içindeki İZFAŞ'ın yerinin artık Gaziemir'deki yeni fuar alanı olduğunu belirtti. "İZFAŞ, ihtisas fuarlar düzenlemek amacıyla kurulmuş. Onun yeri artık Gaziemir. Orada ülke ve dünya çapında fuarlar düzenleyecektir" diyen Alpaslan, "Kültürpark'ın yönetimi ise daha katılımcı, kentlilerin, sivil toplum kuruluşlarının, meslek örgütlerinin ve belediyenin organizasyonuyla bir araya gelmesiyle oluşan bir yapıyla yönetilmelidir" görüşünü dile getirdi.

Projenin en tartışmalı yerinin yıkılacak hangarların yerine yapılacak yapı olduğunu anımsatan Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı, belediyenin belirli bir zamana göre "kongre merkezi" diye sunduğunu, sonradan "sergi - kültür merkezi" olarak adı verilen yapının, 35 bin metrekarelik, 2 bin kişilik bir alan olduğunu söyledi. Yapıyı doğru bulmadıklarını, çünkü buranın mevcut plan kararlarına aykırı olduğunu dile getiren Alpaslan, planın Behçet Uz tarafından temelleri atılan Kültürpark'ın doğasına da aykırı olduğunu anımsattı. Kültürpark'ın kongre işleviyle değil kent parkı yaratmak amacıyla ve "halk okulu" olarak kurulduğunu anlatan Halil İbrahim Alpaslan, yapının trafik yükü ve altyapı yükleriyle çevreye ciddi sorunlar getireceğine de değindi.

Soyer: Kültürpark festival alanı olsun

Toplantıda söz alan İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin son fuar ve turizm müdürü Mehmet Refik Soyer ise kurucusu olduğu İZFAŞ'ın sadece hizmet üretmek üzere kurulduğunu söyledi. 1989 yılında İZFAŞ'ı kurarken dünyadaki örnekleri gibi sermaye çevrelerinden destek istendiğini anlatan Soyer, 26 yıl önce yapılan projenin şimdikinden çok daha iyi bir proje olduğunu, odaların o dönem görüşlerinin pozitif olduğunu, projede hiçbir bina olmadığını söyledi. Soyer, projenin bugün "Basmane çukuru" olarak adlandırılan C bölgesinin ise belediyenin otobüs garajı olarak kullandığı bir alan olduğunu ve fuara ilave edilmek istendiğini, ancak daha sonra elden çıkarıldığını anımsattı.

Belediyenin Gaziemir'de yeni fuar alanı oluşturduğunu belirten Mehmet Refik Soyer, fuarları artık Kültürpark'tan çıkartması gerektiğini söyledi. Uluslararası fuarın işlevini yitirdiğini anlatan Soyer, "Benim anladığım, Belediye Başkanı İEF gibi çok eski bir fuarı kaldırmaya cesaret edemiyor. Öyle iki tane tüketici fuarı kalmıştı. Bir tanesi İEF'ydi, diğeri Suriye Şam'daki fuardı. Fiziken bir tane kaldı bugün. Fuar işlevini doldurdu. Onun yerine aslında bizim bir doğru düzgün festivalimiz olması lazım. O yıllar 20 Ağustos - 20 Eylül tarihleri arasında fuar yapılıyordu. İzmir'e bu alan içinde ya da başka bir yerde bir festival olması lazım " diye konuştu.

Öztan: Kültürpark arboretum olsun

Toplantıda söz alan Orman Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Kenan Öztan ise "Yıllardır İzmir'de bir arboretum olsun istiyoruz. Bizim öğrencilik yıllarımızda bize Ankara'daki Gençlik Parkı'nı ve Batum'daki 200 yıllık botanik parkını örnek gösterirlerdi. Kültürpark'ta 90 yılı elde etmişsek biz burayı bu amaçla kullanabiliriz" önerisinde bulundu.