Gazozhanesi olan sinema

Sinema afişlerinin asılı olduğu araçlarla sokak aralarında megafonla yapılan anonsları anımsayanlar olacaktır. Sevilen artistlerin rol aldığı filmleri semt sinemalarında çiğdem çitleyerek izlemek bir dönemin yaygın olan eğlencesiydi.

Yazlık Efe Sineması'nın iç bükey perdesi

Ailece gidilen yazlık sinemaların ahşap sandalyelerinde rahat oturmak için satın alınan minderler, mutlu sonla biten filmlerde havada uçuşur, film şeridinin kopması ıslık çalınarak protesto edilirdi. Aralarda sinema büfesi hareketlenir, gazoz kapakları patlatılarak açılır, büfeciler büyük küçük herkese gazoz yetiştirmeye çalışırdı…

Makine dairesi ile perdesi arası 65 metre olan, sandalye ve localarda aynı anda 3 bin 800 kişinin birlikte film izlediği iki buçuk dönümden fazla bir alana sahip Efe Sineması, döneminin büyük yazlık sinemalarından biriydi.

Yazlık Efe Sineması'nın gazoz imalathanesi

1966 yılının Mayıs ayında Ferahlı Mahallesi’nde hizmete giren, içbükey perdeye sahip Efe Sineması’nın bulunduğu alan kayalık olduğu için dinamitle parçalanıp, insan ve makine gücüyle düzgün hale getirildi…

Efeoğlu Ailesi tarafından işletilen Efe ve Efedayı sinemalarında gazoz tüketimi fazla olunca, sinemanın batı köşesine gazoz imalathanesi kuruldu. Daha önce gazoz üreten sinema görmediğim için merakımdan yıkık gazozhane enkazında üzerinde “Efe” yazan gazoz şişesi aramanın heyecanını yaşadım.

Nazan Şoray gala için geldiği Efe Sineması'nda - 24.05.1971 (Fotoğraf: Rafet Efeoğlu)

Efe Sineması dönemin ünlü şarkıcılarının konserlerine de ev sahipliği yaptı. Ferahlı Mahallesi sakinleri, Yılmaz Güney, Cüneyt Arkın, Fatma Girik, Türkan Şoray gibi ünlü yıldızları ve karakter oyuncularını galalarda ilk kez bu sinemada gördüler.

Daha da ilginç olanı sinemacılar izleyici sayısını arttırmak için sahnede sergiledikleri, televizyon, çamaşır makinesi, buzdolabı, radyo gibi eşyalarla, bilet numarasına göre çekilişler yapıp seyircilerini ödüllendirdiler…

Şimdi gelelim asıl anlatmak istediğime…

Günümüzde göç hareketinin yoğun yaşandığı Ferahlı Mahallesi’nde kapıları kapalı olsa da döneminin önemli sosyal ve kültürel olaylarına tanıklık etmiş 56 yıllık Efe Sineması’nın perdesi ve arsası kaderine terk edilmiş durumda.

Eski İzmir mahallelerinde anısı olan benzer sinemaları yeniden hayata geçirip sosyal ilişkileri güçlendirecek merkez haline getirmek mümkün. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Namazgâh’ta Gönül Sineması’nda yaptığı çalışmanın benzerini, Efe Sineması’nda yapıp, hayata geçirebilirse önemli bir kültür hizmetine imza atmış olur.

Efe Sineması’nın yeniden perdesini açması, yaklaşık 13 bin insanın yaşadığı yorgun Ferahlı Mahallesi’ni, bir nebze olsun ferahlatır mı?

Ferahlatacağı düşüncesindeyim…