Teberrükat eşyaları korunmalı 2016-04-11 00:00:00
Teberrükat eşyaları korunmalı
Yazar: Orhan Beşikçi
Define uğruna tahrip edilen kültür varlıklarımız arasında türbelerin olduğu haberlerini okuyoruz. Şehrin merkezinde İzmiri İsmail Efendi Türbesi ve benzeri yerlerin defineciler tarafından kazıldığını gördüğüm için bu tür haberler tuhafıma gitmiyor.
Tarih hırsızları türbeler dışında cami, mescit, müze, ören yerlerine dadanıp kıymetli eşyaları çalmaktan çekinmiyorlar. Cami ve mescitlerde cemaatin bağışı olan dini eşyaların yer değiştirmesi, hor kullanılıp, depolarda unutulması üzücü. İnsanlar, vakıflar kurup ibadethanelerinin bakımı ve onarımı için mülklerini bağışlarken, günümüzde bu değerlerin kötü niyetli kişilerce talan edilmesi veya ihmalkarlık, kültürel zenginliğimize onarılması imkansız zararlar veriyor...
İlgili kurumların din hizmetinde kullanılan "teberrükat" (*) adı verilen eşyaları tespit edip hırsızlık ve tahribatlara karşı görevlileri uyarması yeterli olmuyor. Kötü niyetli olmasalar da bu tür eşyaların kıymetini bilmeyenler onları çürümeye terk edebiliyor...
Cami ve mescitlerde kullanılan el dokuması halı, kilim, seccade, şamdan, kandil, avize, cüz, saat, levha, yazma, hat, rahle ve benzeri eşyalara dikkat çekip ilgilileri uyarmak da fayda var. Yıllar önce Selahattinoğlu Camisi'nin saati çalınmıştı, bulunamadı. Dönertaş Sebili'nin pirinç korkuluğu, Saat Kulesi ve Ali Paşa Şadırvanı'nın âlemleri hurda parasına potada eritildi, yerleri halen boş...
Eski İzmir camisinin deposunda tesadüfen gördüğüm saat kasasının makinesi nerede bilinmiyor. Hisar Camisi saatleriyle benzerlik gösteren, Fransa ve İngiltere'de imal edilen, bakımları büyükanneler tarafından yapıldığı için adlarına o yörelerde "büyükanne saatleri" denilen antika saatler, yaklaşık iki asırdan beri zamanı göstermeye devam ediyor.
Aynı depoda gördüğüm manevi değerine paha biçilmez kitap, cüzler ve cüz dolabı gibi eşyaların uygun olmayan şartlarda muhafaza edilmesi kıymet bilmezliğin göstergesi. Adı geçen caminin ismini verip göreve yeni başlamış çalışanları zan altında tutmak istemem, kişilerden çok boş vermişliği eleştiriyorum. Elbette ilgili kurumları "teberrükat" eşyalarına sahip çıkmaları için uyaracağım.
Özetle; maddi manevi değeri olan eserlerin muhafazası için eğitim şart, taşınmaz kültür varlıkları gibi taşınabilir olanları da koruyamıyoruz...
Fotoğraf: Atilla Özdemir
(*) Cami ve mescitlerimizde mevcut olan, hayır sever kişi veya kuruluşlar tarafından bağışlanmış her türlü eşyaya "teberrükat eşyası" denilmektedir.
Tarih hırsızları türbeler dışında cami, mescit, müze, ören yerlerine dadanıp kıymetli eşyaları çalmaktan çekinmiyorlar. Cami ve mescitlerde cemaatin bağışı olan dini eşyaların yer değiştirmesi, hor kullanılıp, depolarda unutulması üzücü. İnsanlar, vakıflar kurup ibadethanelerinin bakımı ve onarımı için mülklerini bağışlarken, günümüzde bu değerlerin kötü niyetli kişilerce talan edilmesi veya ihmalkarlık, kültürel zenginliğimize onarılması imkansız zararlar veriyor...
İlgili kurumların din hizmetinde kullanılan "teberrükat" (*) adı verilen eşyaları tespit edip hırsızlık ve tahribatlara karşı görevlileri uyarması yeterli olmuyor. Kötü niyetli olmasalar da bu tür eşyaların kıymetini bilmeyenler onları çürümeye terk edebiliyor...
Cami ve mescitlerde kullanılan el dokuması halı, kilim, seccade, şamdan, kandil, avize, cüz, saat, levha, yazma, hat, rahle ve benzeri eşyalara dikkat çekip ilgilileri uyarmak da fayda var. Yıllar önce Selahattinoğlu Camisi'nin saati çalınmıştı, bulunamadı. Dönertaş Sebili'nin pirinç korkuluğu, Saat Kulesi ve Ali Paşa Şadırvanı'nın âlemleri hurda parasına potada eritildi, yerleri halen boş...
Eski İzmir camisinin deposunda tesadüfen gördüğüm saat kasasının makinesi nerede bilinmiyor. Hisar Camisi saatleriyle benzerlik gösteren, Fransa ve İngiltere'de imal edilen, bakımları büyükanneler tarafından yapıldığı için adlarına o yörelerde "büyükanne saatleri" denilen antika saatler, yaklaşık iki asırdan beri zamanı göstermeye devam ediyor.
Aynı depoda gördüğüm manevi değerine paha biçilmez kitap, cüzler ve cüz dolabı gibi eşyaların uygun olmayan şartlarda muhafaza edilmesi kıymet bilmezliğin göstergesi. Adı geçen caminin ismini verip göreve yeni başlamış çalışanları zan altında tutmak istemem, kişilerden çok boş vermişliği eleştiriyorum. Elbette ilgili kurumları "teberrükat" eşyalarına sahip çıkmaları için uyaracağım.
Özetle; maddi manevi değeri olan eserlerin muhafazası için eğitim şart, taşınmaz kültür varlıkları gibi taşınabilir olanları da koruyamıyoruz...
Fotoğraf: Atilla Özdemir
(*) Cami ve mescitlerimizde mevcut olan, hayır sever kişi veya kuruluşlar tarafından bağışlanmış her türlü eşyaya "teberrükat eşyası" denilmektedir.
2025-05-30 01:25:39
Grafik tasarımcı Nuray Vural
Grafik tasarım alanında özgün çalışmalarıyla dikkat çeken Nuray Vural, babasının memuriyeti nedeniyle çocukluk ve gençlik yıllarını farklı şehirlerde geçirdi. Sanata ilgisi küçü... Devamı
2025-04-05 20:46:51
Kültürpark’ın 9 Eylül Kapısı
Depreme dayanıklı olmadığı gerekçesiyle 2023 yılında yıkılıp eski projesine sadık kalınarak yeniden inşa edilen 9 Eylül Kapısı, 1939 yılında Fuar Müdürlüğü görevini de yapan ... Devamı
2024-11-27 23:21:44
Basmane Garı anıları
Demiryolu tutkunu yazar Orhan Berent’le Basmane ve Basmane Garı üzerine konuştuk.
"Kaçırdıkları trene yetişmek için atletleri kıskandırırcasına depara kalkanlar"
... Devamı
2024-08-27 23:00:00
Serdar Çelenk
Profesyonel turist rehberi Serdar Çelenk, Basmane’yi vitrini bozuk kuyumcu dükkânına benzetir, "Elinizde dünyanın en kıymetli mücevheri de olsa özensiz bir sergilemeyle farkındalık yarat... Devamı
2024-07-02 22:00:00
Taş yerinde ağırdır
Karakadı Hamamı’na "Lüks Hamam", Tevfik Paşa Konağı’na "Paşa Konağı", Debbağzâde İbrahim Efendi Yahudihanesi’ne "Mavi Kortijo" derseniz, kente ve kentin hafızasına zarar verirsini... Devamı
2024-05-21 16:52:20
Basmane bölgesinde bir tarihi katman
Basmane Garı’nın kuzey doğusunda Ermeni ve Rum mahallelerinin sınırında bulunan, eski bir yapıdan kalma duvarın temellerinde Roma ya da Erken Bizans Dönemi blok taşları görülmektedir. ... Devamı
2023-06-14 22:48:22
Mimar Necmeddin Emre'nin Kokluca'da annesi için mezar tasarımı
Cumhuriyet döneminde gömüye açılan Kokluca Mezarlığı’nı ziyaret ederseniz günümüzün modern mezarları arasında, sayısı çok fazla olmasa da Osmanlı dönemine ait mezar ve mezar ta... Devamı
2022-12-13 15:00:00
Gazozhanesi olan sinema
Sinema afişlerinin asılı olduğu araçlarla sokak aralarında megafonla yapılan anonsları anımsayanlar olacaktır. Sevilen artistlerin rol aldığı filmleri semt sinemalarında çiğdem çitle... Devamı
2022-06-15 22:00:00
Sinagog avlusunda at nalları
Çatısı göçmüş, pencere kemerleri tuğla örülü, taş duvarlı Orehim Forasteros Sinagogu, enkaz haliyle bile görenlerin ilgisini çekiyor. "Forasteros" İspanyolca'da “yabancı” anlamı... Devamı
