Basmane’de 9 Eylül Meydanı’ndan Gazi Bulvarı’na girince soldaki ilk sokağın köşesinde bulunan Maliye'ye ait vergi dairesi binasının boşaltıldığını görmüştüm. Daha sonra hırsızların bu kamu binasının kapılarını, penceresini söküp götürdüğünü duyduk. 

“Kent gözlemcisi“ Orhan Beşikçi ağabeyimin ikinci ulusal mimarlık döneminde inşa edildiğini duyurduğu vergi dairesi binası depremde hasar gördüğü gerekçesiyle yıktırılıyormuş. Bu haber üzerine geçmiş yıllardan bu binayla ilgili anılarım aklıma geldi. Okuyucularımla bu anımı paylaşayım istedim. 

1970'li yıllarda memleketimden bir arkadaşımın Mezarlıkbaşı - Keçeciler yöresinde, Anafartalar Caddesi üzerinde dikiş makinaları tamir atölyesi vardı. Sık sık uğradığım küçücük dükkanda yapılan işler pek para kazandırmazdı. Makina tamirine gelenler nadirdi. Ama dikiş makinası iğnesi almaya gelenler hayli fazlaydı. Zira atölyelerde üretimin devam etmesi için kırılan iğnelerin değiştirilmesi gerekiyordu. 

Memleketlim dikiş makinası iğnesi satışlarından pek kar etmezdi. Bir süre sonra işyeri el değiştirdi, Teksas, Tommiks tarzı çizgi romanlar ve eski kitaplar satış yerine dönüştü. 

Bundan kırk yıl kadar önceydi. Bir gün işyeri sahibi esnaf hemşerimle gecikmiş vergi borcunu ödemek için Basmane Vergi Dairesi’ne gittik. Vergi dairesinin giriş kapısı üzerinde “Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır" yazılı tabela vardı. 

Vergi borcunu ödeyen memleketlim daireden çıkarken, “Buradaki yazı ‘Vergilendirilmemiş kazanç kutsaldır’ olmalı” diye espri yapmıştı, gülüşmüştük.

O gün ilk kez bir vergi mükellefiyle Basmane Vergi Dairesi’ni ziyaret etmiştim. Muhabir olduğumdan vergi daireleriyle işim, mükelleflerin vergi daireleriyle ilişkilerinden haberim olmazdı.

***

1992-1998 yılları arasında altı yıl boyunca aylık kültür, sanat, hemşeri dergisi yayımladım. Dergiyi tarihi Kemeraltı Çarşısı 854 Sokak 18 numaradaki binanın ikinci katında kiraladığım bir büroda hazırlıyordum.

Dergimde memleketim Kütahya’nın Simav ilçesinin tarihini, kültürünü, sanatını ve güzelliklerini tanıtıyordum. Ayda 2 bin tane dergi bastırır, bin iki yüz seksen üç tanesini abonelere posta yoluyla gönderirdim. Bu dergiyi yayımlarken ticari bir faaliyet olduğu için Basmane’deki binada bulunan Konak Vergi Dairesi’ne kayıtlıydım. 

Abonelerin dergi ücretlerini bankada açtığım hesaba göndermelerini isterdim. Dergi ücretlerini düzenli gönderen okuyucu sayısı pek azdı. Bu nedenle derginin hemen hemen her sayısında zarar ediyordum. Derginin abone geliri kağıt ve baskı masrafımı çoğu kez karşılamıyordu. 

Memleket sevgim nedeniyle vazgeçmedim, bu aylık dergiyi altı yıl boyunca aralıksız yayımladım. Taa ki 1998 yılının Haziran ayına kadar. 

Dergimi genelde Konak Postanesi’nden gönderirdim. Gönderi masrafını cebimden karşılayarak abonelere ulaşmasını sağlardım. Posta gönderi ücretlerine zam yapıldığını görünce, derginin hazırlık ve basım maliyetinin üzerin gelen bu ek maliyeti karşılayamayacağımı düşünüp yayıncılığıma son verdim. 

Yayıncılığa son verirken vergi dairesine gidip tüm ödemelerimi yaptım, yükümlülüğümü yerine getirdim. Böylelikle vergi kaydımı kapattığımı sanıyordum. Dergi yayımlamaya son verince daha önce muhabir olarak çalıştığım günlük gazetede yeniden işe girdim. 

2000 yılıydı. Üçyol'da rahmetli annemle kiraladığımız evde oturuyorduk. Bir gün evimizin zili çalındı. Kapıyı açtığımda iki vergi memurunu karşımda gördüm. Şaşırdım, “Buyurun arkadaşlar” dedim memurlara.

Vergi memurları dergi yayıncılığı faaliyetinden dolayı vergi borcum göründüğünü söyledi. Memurlar, gecikme bedeliyle birlikte 283 lira ödemem gerektiğini, ödemezsem cezalı ödemek zorunda kalacağımı dile getirdi.

Vergi memurlarına iki yıl önce borcumu ödemek ve vergi kaydımı kapatmak için iki kere vergi dairesine gittiğimi, çıkan tüm ödemeleri yaptığımı anlattım. “Evraklar öyle söylemiyor” karşılığını verdiler. 

İki yıl aradan sonra tekrar vergi dairesine gittim, kalan 283 lira vergi borcumu ödeyip dergi yayımcısı olarak kaydımı kapattım.

Basmane’de yıkılan vergi dairesi binası bana 23 yıl önce yaşadığım olayı ve sürpriz ödemeyi hatırlattı. Sizlerle de paylaşmak istedim.